ROMANYA TÜRKLERİ

SİNAN UYĞUR

turkiyat@mynet.com
ana sayfa tarihleri dilleri edebiyatları gelenekleri iz bırakanlar tarihî yerleri yerleşim yerleri bağlantılar

 

 

Köstence Müftülerinden Arhavili Hüseyin Avni Efendinin mezar taşı

 

ROMANYA TÜRK TARİHİ

Romanya’da sırasıyla Hun, Avar, Hazar, Peçenek, Bulgar, Uz ve Kuman Türklerinin hakimiyetleri yaşanmıştır. En uzun süre devam eden Osmanlı hakimiyeti 15. yüzyılda başlayıp 19. yüzyıla kadar sürmüştür.

Tatar Türkleri, ilk olarak Altınordu Devletinin sınırlarının Orta Avrupa’ya kadar uzanmasından sonra 13. yüzyılın başlarında 14. yüzyılın ortalarına kadar Kıpçak bozkırından göçerek Dobruca’ya yerleşmiştir.

Anadolu Türkleri ise, 14. yüzyılda başlayan Osmanlı akınlarıyla Romanya topraklarına girmeye başlamışlardır. 1397 Niğbolu zaferinden sonra Eflak, 1484’ten sonra ise Boğdan Osmanlı hakimiyetine grimiştir. Ardından II. Bayezıt Dobruca’yı ele geçirmiş, Müslüman Tatar Türkleriyle Hıristiyan Oğuz ve Kıpçak Türklerinin içi içe yaşadığı bu bölgeye hem kuzeyden getirttiği Tatar Türklerini  hem de Anadolu’dan getirdiği Yörük Türklerini yerleştirmiştir. Son olarak 1783’te Kırım’ın Rus işgaline uğramasının ardından Kırım Türklerinden bir gurup Dobruca’ya göçmüştür.

1877-1877 Osmanlı-Rus Harbinden sonra giç, Romanya’dan Türkiye’ye doğru yön değiştirmiştir. 1910 yılına kadar süren bu göç dalgasını, 1935-1937 yıllları arasında ikinci bir göç hareketi ve 1944’te Romanya(nın komünist idareye girmesinden sonra küçük de olsa üçüncü bir göç hareketi izlemiştir.

Bugün Romanya’da bulunan Türkler, Anadolu, Kırım ve Gagavuz Türkleri olarak üç gurupta toplanmaktadır. Romanya’daki Türk nüfusu, 1930 yılında 275.000 olarak tespit edilmiş, ancak göçlerden ve 1940’ta Basarabya’nın Sovyetler Birliği’ne, güney Dobruca’nın Bulgaristan’a verilmesinden sonra bu nüfus oranı fazlasıyla değişmiştir.

Romanya’da yaşayan bugünkü Türk nüfusu hakkında değişik kaynaklarda birbirinden farklı değişik sayılar verilmektedir, Romanya resmi belgelerinde bu ülkede 50.000 kadar Türkün bulunduğu açıklanırken, Türk azınlığı yetkilileri 50 bini Kırım’dan göçen Tatar ve Nogay, 50 bini de Osmanlı döneminden kalan Oğuz Türkü olmak üzere Romanya’da toplam 100.000 Türkün yaşadığını belirtmektedir.